Dačić: "Čuvamo uspomenu na stradanje neprocenjivog kulturnog blaga za srpski narod"

„Uvaženi gosti,
Dragi prijatelji,

Okupili smo se danas ovde povodom uspomena na stradanje jednog naroda i njegove kulture. Šestog aprila 1941. godine, nacistička agresija na našu državu i narod, započeta je uništenjem našeg viševekovnog pamćenja, uništenjem Narodne biblioteke Srbije u centru Beograda.

Narodna biblioteka Srbije je naša najstarija ustanova kulture, osnovana 1832. godine. Od osnivanja do konačnog useljenja u namenski građeno zdanje na Vračarskom platou, Narodna biblioteka Srbije preseljavana je nekoliko puta, ne samo na više lokacija u prestonici, već i van nje.

Može se slobodno reći da je fond predratne Narodne biblioteke Srbije bio svedok dinamične i turbulentne istorije ovih prostora, preplitanja raznih tradicija i kultura, jezika i religija.

Opšte je poznat istorijski podatak da je nacistička avijacija 6. aprila 1941. godine bombardovala Beograd, a da su zapaljive bombe pale i na dom srpske pismenosti nanoseći neprocenjivu štetu literarnom i arhivističkom blagu srpskog naroda. Najvrednija riznica kulturne baštine ovog dela Evrope, planski bombardovana, sravnjena je sa zemljom.

Krajnje nehumanim činom uništen je ceo nacionalni fond, izgorelo je mnogo retkih knjiga. Uništeni su brojni srednjovekovni i orijentalni rukopisi. Stradala je kompletna kartografska i grafička zbirka, novine, časopisi, kao i lične biblioteke neprocenjive vrednosti Vuka Karadžića, Dositeja Obradovića, Đure Daničića i Janka Šafarika.
U biblioteci je čuvana građa ne samo srpskog porekla već i ona koja je poticala sa teritorije čitave Evrope i koja je obuhvatala hronološko razdoblje od gotovo hiljadu godina.

Istoričari i stručnjaci za zaštitu kulturne baštine, slažu se u oceni da je plansko uništenje Narodne biblioteke Srbije od strane nacista jedan od najvećih pojedinačnih zločina učinjenih nad kulturnom baštinom u čitavom periodu Drugog svetskog rata na teritoriji Evrope. Jedna zemlja i jedan narod u jednom danu su izgubili neprocenjivo kulturno blago, sakupljano i čuvano vekovima. Nestalo je pamćenje naroda sabranog u knjigama.

Istorija Narodne biblioteke Srbije, njena stradanja i posebno periodi mira, uče nas da pažljivo negujemo naše kulturno nasleđe, da budemo brižni čuvari našeg jezika, kulture i tradicije, svega onoga što predstavlja identitet našeg naroda.

U tom odgovornom i zahtevnom poslu, želim vam svu sreću", rekao je šef srpske diplomatije.